کد مطلب:129859 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:226
سخنی با مجاهد
سبط ابن جوزی نوشته است كه مجاهد پیرامون ابیات «هاشم پادشاهی را به بازی گرفت» گفته است: او نفاق ورزیده است. [1] .
در مقتل خوارزمی از قول او آمده است: ما درباره ی این مرد جز اینكه با این سخنش نفاق ورزیده است، چیزی نمی دانیم. [2] .
علامه ی محمودی در این مقام نیز حاشیه ی جالبی دارد و می گوید: نفاق به معنای اظهار ایمان و پنهان و پوشیده داشتن كفر است. اگر این شعر یزید كه می گوید: «هاشم پادشاهی را به بازی گرفت و گرنه، نه خبری رسید و نه وحیی فرود آمد»، به معنای اظهار ایمان باشد، پس معنای اظهار و اعلان كفر كدام است؟ آیا میان صراحت این سخن یزید در كفر به بعثت پیامبر (ص) و میان سخنان دهریون كه خداوند سخنشان را در این آیه شریفه نقل كرده تفاوتی است؟ «آنها گفتند: چیزی جز همین زندگانی دنیای ما نیست، می میریم و زنده می شویم؛ و جز روزگار ما را هلاك نمی كند.» [3] همان طور كه این سخن دهریون در انكار مبدأ هستی صراحت دارد، سخن یزید نیز در انكار رسالت كه ركن دوم دین است صریح است. همین طور آنچه خداوند از قول فرعون نقل می كند: «من پروردگار بزرگتان هستم» [4] ؛ آیا ممكن است كسی با زبان عربی و معنای كفر و نفاق آشنا باشد و بگوید كه این سخن فرعون در كفر صراحت ندارد، بلكه به مفهوم نفاق یعنی پنهان داشتن كفر است؟ گمان ندارم كه تفاوت میان این دو امر بر مجاهد پوشیده ماند و یا آنكه تفاوت آنها را ندانسته باشد! چنین به نظر می رسد كه او در هنگام بر زبان آوردن این سخن و تفسیر كفر صریح بر نفاق، در فضایی از معاندان و تابع گرایشهای اموی بوده و در نتیجه كفر صریح را به كفر غیر صریح، موسوم به نفاق تفسیر كرده است، تا آنكه از فتنه انگیزیها و مجادلات جاهلی آنان آسوده شود؛ و گرنه موضوع روشن است و نیازی به طولانی نمودن سخن ندارد. [5] .
در مقتل خوارزمی از قول او آمده است: ما درباره ی این مرد جز اینكه با این سخنش نفاق ورزیده است، چیزی نمی دانیم. [2] .
علامه ی محمودی در این مقام نیز حاشیه ی جالبی دارد و می گوید: نفاق به معنای اظهار ایمان و پنهان و پوشیده داشتن كفر است. اگر این شعر یزید كه می گوید: «هاشم پادشاهی را به بازی گرفت و گرنه، نه خبری رسید و نه وحیی فرود آمد»، به معنای اظهار ایمان باشد، پس معنای اظهار و اعلان كفر كدام است؟ آیا میان صراحت این سخن یزید در كفر به بعثت پیامبر (ص) و میان سخنان دهریون كه خداوند سخنشان را در این آیه شریفه نقل كرده تفاوتی است؟ «آنها گفتند: چیزی جز همین زندگانی دنیای ما نیست، می میریم و زنده می شویم؛ و جز روزگار ما را هلاك نمی كند.» [3] همان طور كه این سخن دهریون در انكار مبدأ هستی صراحت دارد، سخن یزید نیز در انكار رسالت كه ركن دوم دین است صریح است. همین طور آنچه خداوند از قول فرعون نقل می كند: «من پروردگار بزرگتان هستم» [4] ؛ آیا ممكن است كسی با زبان عربی و معنای كفر و نفاق آشنا باشد و بگوید كه این سخن فرعون در كفر صراحت ندارد، بلكه به مفهوم نفاق یعنی پنهان داشتن كفر است؟ گمان ندارم كه تفاوت میان این دو امر بر مجاهد پوشیده ماند و یا آنكه تفاوت آنها را ندانسته باشد! چنین به نظر می رسد كه او در هنگام بر زبان آوردن این سخن و تفسیر كفر صریح بر نفاق، در فضایی از معاندان و تابع گرایشهای اموی بوده و در نتیجه كفر صریح را به كفر غیر صریح، موسوم به نفاق تفسیر كرده است، تا آنكه از فتنه انگیزیها و مجادلات جاهلی آنان آسوده شود؛ و گرنه موضوع روشن است و نیازی به طولانی نمودن سخن ندارد. [5] .
[1] تذكرة الخواص، ص 261.
[2] مقتل خوارزمي، ج2، ص58.
[3] الجاثيه، آيه 24.
[4] النازعات، آيه ي 24.
[5] عبرات المصطفين، ج 2، ص 292.